Czyli czy prawomocny wyrok nakazujący usunięcie urządzeń przesyłowych zamyka definitywnie możliwości prawne ochrony tych urządzeń na cudzym gruncie?

Każde przedsiębiorstwo przesyłowe posiadające linie i inne urządzenia elektroenergetyczne wybudowane przed erą służebności przesyłu boryka się z problemem (a przynajmniej widmem problemu) w postaci prawomocnego orzeczenia sądowego nakazującego usuniecie urządzeń przesyłowych.

Nie wchodząc tym razem w problematykę (oraz możliwości skutecznej obrony) roszczeń negatoryjnych (których podstawę stanowi art. 222 § 2 k.c.), chciałabym zasygnalizować możliwość przeciwstawienia się wykonaniu tego wyroku i to w majestacie prawa.

W takim wypadku należy wystąpić do sądu z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu przedmiotowych linii .

Zgodnie z art. 305. 1 k.c., nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (305.2 § 1 k.c) .

Czy taki wniosek nie będzie spóźniony? Otóż nie. Ustanowienie służebności przesyłu na podst. art. 305.1 k.c. jest dopuszczalne, pomimo wyroku nakazującego przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Roszczenie  o usunięcie urządzeń przesyłowych jako  roszczenie negatoryjne jest roszczeniem odmiennym od  roszczenie zgłoszone w postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu dla tych urządzeń . „Celem roszczenia negatoryjnego jest możliwie szybkie przywrócenie właścicielowi całkowitego władztwa nad rzeczą. Natomiast ustanowienie służebności przesyłu prowadzi do zgodnego z prawem ograniczenia uprawień właściciela wobec należącej do niego rzeczy, co stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 140 k.c.” (wyrok SA w Poznaniu z 5.03.2013 r. sygn.. akt I ACa 1096/12).

Konieczne może być także zablokowanie  postępowania egzekucyjnego prowadzonego w oparciu o wyrok nakazujący usunięcie urządzeń przesyłowych poprzez  wystąpienie z wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu poprzez zawieszenie w/w postępowania egzekucyjnego (na podst. art. 730 k.p.c. w zw. z art. 730¹ i art. 755 § 1 pkt 3 k.p.c.).